آبیاری تحت فشار چیست؟
اولین و شاید مهم ترین عامل موثر در کشت محصولات مختلف کشاورزی، آبیاری صحیح زمین های زیر کشت است. از دیرباز روش های مختلفی برای آبیاری به کار برده شد و از میان آن ها آبیاری تحت فشار تقاضای بیش تری پیدا کرد. به طوری که مزیت های آبیاری تحت فشار همگان را بر این واداشت تا از این نوع آبیاری در زمین های کشاورزی خود بهره ببرند.
از زمان های قدیم مردم و کشاورزان به کمک ایجاد آبراهههایی به صورت دستی، سعی در انتقال آب به بخش های مختلف زمین های کشاورزی داشتند. بعضی دیگر با حفر چاه اقدام به ایجاد یک منبع آب برای زمین کشاورزی خود می نمودند. عده ای دیگر نیز با تکیه بر محصولات دیمی، کشاورزی خود را وابسته به بارش باران می کردند. اما در روزگار خشکسالی سرنوشت محصولات دیمی چه می شد؟
از طرفی آبیاری به روش های قدیمی و سنتی، موجب هدر رفت آب می شد. رفته رفته و با پیشرفت دانش و تکنولوژی، اهمیت منابع آبی بر همگان آشکار شد. به نحوی که امروزه همگان در صدد کشف کوچکترین منابع آبی هستند و برای استفاده از آن برنامه ریزی می کنند. به خصوص این که در چند دهه ی اخیر مطالعات در خصوص منابع باقی مانده آب، وضعیت آن ها را بحرانی اعلام کرده اند.
در نهایت نیز کشاورزان شیوه ی آبیاری نوین را دنبال کردند چرا که مزیت های آبیاری تحت فشار بر هیچ کس پوشیده نماند. به زبان ساده آبیاری تحت فشار به روشی گفته می شود که در آن آب را تحت تاثیر فشار بالایی نزدیک به یک اتمسفر قرار می دهند. این فشار موجب می شود تا آب به بخش های مختلف زمین برسد و آن ها را آبیاری کند.
مزیت های آبیاری تحت فشار چیست؟
آبیاری تحت فشار
در این بخش به بررسی کامل مزیت های آبیاری تحت فشار می پردازیم. به صورت کلی مزیت های آبیاری تحت فشار به شرح زیر است:
- در این نوع آبیاری شاهد رشد علوفه هرز در زمین های کشاورزی و حتی باغات نخواهید بود. چرا که در این شیوه از آبیاری تنها محل های مورد نظر که گیاه در آن ها رشد می کند، آبیاری می شوند. به عبارتی سایر نواحی خشک می مانند و در نتیجه از رشد علوفه هرز جلوگیری به عمل می آید.
- آب در این نوع سیستم از طریق لوله هایی که در بخش های زیرین زمین نصب شده اند، منتقل می شود.
- این نوع سیستم بهترین گزینه جهت آبیاری مناطقی است که دارای زمین های ناهموار هستند.
- استفاده از این سیستم آبیاری هیچ گونه محدودیت زمانی ندارد و می توان هر ساعت از شبانه روز نسبت به آبیاری بخش وسیعی از زمین های کشاورزی اقدام نمود.
- طبق مصوبه های اخیر، استفاده از این نوع سیستم در زمین های کشاورزی، کشاورزان را مشمول حمایت های مختلفی از سوی دولت می کند.
- به کمک این سیستم می توانید از تجمع شوری و املاح در بخش های سطحی خاک نیز جلوگیری کنید.
- یکی از مهم ترین مزیت های آبیاری تحت فشار این است که حین انجام آن، کشاورز قادر خواهد بود نسبت به سم پاشی، کود پاشی، هرس نمودن و حتی برداشت محصولات نیز اقدام کند. چرا که در این روش سطوح خشک نیز وجود دارند و کشاورز می تواند میان این ردیف های خشک راه برود.
- از دیگر مزیت های آبیاری تحت فشار می توان به آبیاری مناطقی اشاره کرد که خاک رس و شنی دارند.
- همچنین آبیاری تحت فشار از نظر اقتصادی کاملا مقرون به صرفه بوده و سختی کار را نیز تا حد قابل توجهی کاهش می دهد.
انواع آبیاری تحت فشار
همانطور که می دانید امروزه استفاده از نیروی انسانی برای آبیاری محصولات صرفه ی اقتصادی ندارد. به علاوه آبیاری تحت فشار، راندمان و کارایی را بالا برده و پاسخگوی نیازهای جمعیت امروزه ی کره زمین شده است. حال که با مزیت های آبیاری تحت فشار آشنا شدید اجازه دهید شما را با انواع آبیاری به این روش آشنا کنیم.
- آبیاری موضعی
- آبیاری بارانی
آبیاری موضعی
آبیاری موضعی
همانطور که در تصویر مشاهده می کنید آبیاری موضعی به پخش و توزیع آهسته و قطره ای آب گفته می شود. در ادامه به بررسی مزیت های آبیاری تحت فشار نوع موضعی می پردازیم. در این شیوه قطرات آب مکررا بر سطح یا بخش های زیرین خاک چکیده می شوند. در این حالت آبیاری متناسب با نیاز بخش های مختلف و به صورت دائمی انجام می گیرد.
استفاده از این نوع سیستم برای آبیاری درختچه ها، بوته ها، انواع درخت ها و کلیه ی باغات مورد استفاده قرار می گیرد. اجزای مختلفی که در سیستم آبیاری موضعی مورد استفاده قرار می گیرند شامل پمپ قوی، فیلترها، شبکه لوله گذاری فرعی و اصلی، لترال ها و گسیلنده یا قطره چکان ها هستند. لازم است بدانید که آبیاری موضعی به شیوه های متفاوت زیر می تواند انجام شود:
- در باغ ها به سه روش محصولات را آبیاری می کنند:
- از انواع سیستم های آبیاری زیرزمینی بهره می برند که از لوله های تراوا تشکیل شده اند. عملکرد این سیستم به این صورت است که آب را به صورت قطره چکانی به بخش های زیرین خاک منتقل می کند.
- روش دیگری که در باغ ها به کار برده می شود، استفاده از سیستم آبیاری قطره ای است که متناسب با نوع محصولات از آن استفاده می کنند.
- سیستم بابلر روش دیگر آبیاری محصولات باغات است که از سیستم آبیاری قطره ای تبعیت می کند. با این تفاوت که در آن میزان آبیاری نسبت به آبیاری به شیوه ی قطره ای بالاتر بوده و به 20 الی 200 لیتر در ساعت نیز می رسد.
- جهت آبیاری محصولات زراعی مانند گوجه فرنگی که به صورت ردیفی کشت شده اند از سیستم آبیاری قطره ای نواری یا تیپ استفاده می کنند.
مزیت های آبیاری موضعی
آبیاری موضعی
از مزیت های آبیاری تحت فشار نوع موضعی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرعت آبیاری و سیراب نمودن گیاهان در این سیستم بالاست.
- پیشگیری از فرسایش خاک
- در این روش به نیروی انسانی بسیار کمی نیاز است.
- امکان آبیاری بخش های ناهموار و کوددهی در این سیستم وجود دارد.
- جلوگیری از رشد علوفه هرز
- پیشگیری از اتلاف انرژی
- امکان کنترل کردن آبیاری به شیوه ای کاملا دقیق وجود دارد.
آبیاری بارانی
آبیاری بارانی
در مقاله ی مزیت های آبیاری تحت فشار این بار شما را با نوع دوم آن آشنا می کنیم. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید آبیاری بارانی در سطح مزارع با توزیع آب به کمک آبپاش انجام می شود. دلیل نامگذاری این نوع آبیاری نیز به علت انتقال آب به شکل باران به بخش های مختلف زمین زراعتی است.
در این نوع آبیاری اجزای مختلفی مانند پمپ قوی، شبکه لوله گذاری فرعی و اصلی و همچنین باله آبیاری به کار برده می شود. آبیاری بارانی انواع مختلفی دارد که از آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیستم گان یا تفنگی: از این نوع سیستم غالبا برای آبیاری تکمیلی بهره می برند. آبپاش آن که دبی بالایی دارد، مستقیما به پمپ مرکزی وصل بوده و توسط قرقره ای مخصوص جمع می شود.
- سیستم ویل موو یا رول لاین: با استفاده از این سیستم قادر خواهید بود که در یک دور آبیاری که تقریبا دوازده شبانه روز طول می کشد، مزرعه ای به مساحت ده هکتار آبیاری کنید. سیستم ذکر شده توسط باله ی آبیاری چرخداری حرکت می کند که آبپاش در ارتفاع دوازده متری آن نصب شده است.
- سیستم عقربه ای یا سنتر پیوت: در این سیستم باله ی بزرگ چرخ داری وجود دارد که حول محوری مرکزی می چرخد. در بخش زیرین این باله نیز آبپاش ها قرار دارند که آبیاری محصولات زراعی را بر عهده دارند.
دیگر انواع آبیاری بارانی
در ادامه مقاله مزیت های آبیاری تحت فشار، سه دسته ی دیگر از انواع آبیاری بارانی را شرح می دهیم.
- سیستم کلاسیک: لوله های باله ی آبیاری در سیستم کلاسیک، از جنس گالوانیزه یا پلی اتیلن هستند. این لوله ها توسط کارفرما به همدیگر وصل می شوند و آبپاش ها نیز روی باله ی ذکر شده نصب می شوند. در هر بار آبیاری مساحتی از زمین به طول باله و عرضی به اندازه ی سی متر آبیاری می شود. پس از اتمام کار نیز، باله به اندازه ی پانزده متر جلوتر رفته و آبیاری را از سر می گیرد.
- سیستم ثابت: برای آبیاری فضای سبز از این نوع سیستم استفاده می کنند. در سیستم ثابت، نصب آبپاش ها بر روی لوله های پلی اتیلنی به صورت دائمی است. این لوله ها نیز در بخش های زیرین زمین و به صورت نواری نصب شده اند.
- سیستم نیمه ثابت: در این نوع سیستم نیز لوله های پلی اتیلنی به صورت نواری در بخش های زیرین زمین تعبیه شده اند. با این تفاوت که نصب آبپاش ها دائمی نبوده و می توان آن ها را به صورت دستی جا به جا کرد.
مزیت های آبیاری بارانی
از مزیت های آبیاری تحت فشار نوع بارانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقرون به صرفه بودن از نظر اقتصادی با کاهش استفاده از نیروی انسانی و کاهش هزینه های مربوط به مصرف آب
- قابل استفاده در مناطق گرم با جلوگیری از تبخیر آب گرم
- پیشگیری از فرسایش خاک و رشد علوفه هرز تا حد قابل توجهی
- بهترین روش جهت آبیاری چمن، گیاهان تزیینی، درخت میوه و گیاهان ردیفی